Tigrigna
Le tigrigna (en tigrigna : ትግርኛ, tǝgrǝñ(ñ)a, /tɨɡrɨɲːa/) – également orthographié tigrinya ou tigriña – est une langue chamito-sémitique appartenant à la famille des langues sémitiques et parlée essentiellement au nord-est de la Corne de l'Afrique. C'est une des langues de travail des gouvernements de l'Érythrée et de l'Éthiopie, ainsi que celle de l'État régional éthiopien du Tigré. Le tigrigna avait 4 320 000 locuteurs en Éthiopie en 2007, 2 540 000 en Érythrée en 2006, et quelque 6 915 000 tous pays confondus. Il est aussi beaucoup parlé en seconde langue, tant en Érythrée et en Éthiopie, qu'au sud-est du Nord Soudan et à Djibouti, ce qui rend difficiles les estimations des locuteurs de cette langue. Comme plusieurs langues de la Corne de l'Afrique, le tigrigna s'écrit au moyen d'une version de l'alphasyllabaire guèze.
Source : Wikipedia francophone
ትግርኛ ኣብ ኤርትራን ኣብ ሰሜናዊ ኢትዮጵያን ኣብ ክልል ትግራይ ዝዝረብ ሴማዊ ቋንቋ እዩ። ፊደላት ትግርኛ ካብ ኣብ ስልጣኔ ኣኽሱም ዝጀመረ ፊደል ግእዝ ዝፈለቑ እዮም። ኮይኑ ግን ትግርኛ ዶ ወይስ ግእዝ እዩ ዝቕድም ዝብል ሕቶ ክሳብ ሕጂ መጽናዕቲ ዘድልዮ እዩ። ኣብ ካልእ ሓሳብ እውን ግእዝ ዝበሃል ቋንቋ ነይሩ ኣይፈልጥን፡ ስልጣኔ ኣኽሱም ኣብ ጥርዚ ምዕባሌ ምስ በጽሐ፡ ንጽሑፋዊ ጉዳያት ንምግልጋል ከም ፊደል ዝማዕበለ እዩ ዝብሉ እውን ኣለዉ። በዚ ኮነ በቲ ኣብ ዓለም፡ ቋንቋ መትኒ ህይወት ደቂ-ሰባት እዩ። ምናልባት፡ ቋንቋ እንተዘይፍጠር ተበጺሑ ዘሎ ዕቤትን ምዕባለን ክሳብ ክንድ’ዚዶ ምሰጐመ ኢልካ ሕቶ ክተልዕል ድማ ባህርያዊ እዩ። ምኽንያቱ፡ ስኒትን ሓድነትን ንምህዞታት ዝሕግዙ ሓሳባት ግድን ኣብ ሓባራዊ መረዳእታ ሰባት ኪምርኮሱ ኣለዎም። ንባዕሉ ሰባት ብስኒት ማሚቖም ኪነብሩ ዘኽእሎም መሰረታዊ ረቛሒ’ውን ሓይሊ ሓባራዊ ቋንቋ ምዃኑ ዝሰሓት ኣይኮነን። ስለዚ፡ ቋንቋ ቀንዲ ህይወት ወይ እስትንፋስ ሓባራዊ ናብራ ደቂ-ሰባት ምዃኑ ኣየማትእን። በዚ መንጽር፡ ደቂ-ሰባት ማዕረ-ማዕረ ካልእ ንጥፈታቶም ንምዕባለን ዘመናውነትን ዚጥቀምሉ ቋንቋ’ውን ከይትሓለሉ ኪጽዕሩ ይግባእ። ብርግጽ፡ ቋንቋ ምስ ግዜን ኩነታትን ኪምዕብል ናቱ ዳይናሚካዊ መስርሕ ኣለዎ። ልዕሊ ኩሉ ግን፡ ተጠቀምቲ ወይ ተዛረብቲ ሓደ ቋንቋ ብውሕዱ ንምዕቃቡ፡ ካብኡ ሓሊፉ ድማ ንምዕባለ ዝግልገልሉ ቋንቋ ኣደኦም ክሳብ ህይወቶም ከሕልፍሉ ይረኣዩ’ዮም። ብመሰረቱ፡ ህላወ ይኹን ትንሳኤ ሓደ ቋንቋ ንህላወን ትንሳኤን ተጠቀምቱ’ውን ጸላዊ ስለዝኾነ። ብሓጺሩ፡ ኣብ ሓደ ሃገር ፖለቲካዊ ኣገዳስነት ሓደ ቋንቋ ኣጸቢቑ ኪዓዝዝ እንተኾይኑ፡ ትካላት ቋንቋ ኪምስረታን ኪንቀሳቐሳን ይግባእ። ብዘይካ’ዚ፡ ብፍላይ ትካላት ስርዓተ-ትምህርትን መራኸቢ ብዙሓንን ሓደ ልኡላዊ ሃገር ንዘመናዊ ቅርጺ ይኹን ምዕባለ ሓደ ቋንቋ ወሳኒ ግደ ኣለወን።
Source : Wikipedia local
Article premier de la déclaration universelle des droits de l'homme
Article premier de la Déclaration universelle des droits de l'homme (voir le texte en français) ብምንፅር ፡ ክብርን ፡ መሰልን ፡ ኩሎም ፡ ሰባት ፡ እንትውለዱ ፡ ነፃን ፡ ማዕረን ፡ እዮም ። ምስትውዓልን ፡ ሕልናን ፡ ዝተዓደሎም ፡ ብምዃኖም ፡ ንሕድሕዶም ፡ ብሕውነታዊ ፡ መንፈስ ፡ ክተሓላለዩ ፡ ኣለዎም ። Translittération : Bɨmɨns'ɨr kɨbrɨn mäsälɨn kulom säbat ɨntɨwɨlädu nes'an maɨren ɨyom. mɨstɨwɨlʕadälom ħɨlnan zɨtäʕadälom bɨmɨxuanom nħɨdɨħɨdom bɨħwɨnetawi mänfäs kɨtäħalaläyu aläwom
Source : Wikipedia francophone
Alphabets
- alphasyllabaire guèze
Codes de langue
SOURCE | Code | URL |
---|---|---|
code iso 639-1 de la langue | ti | |
Code iso 639-2 | tir | |
Code iso 639-3 | tir |
Source : Wikidata