L'espéranto est une langue construite[N 1] internationale utilisée comme langue véhiculaire par des personnes provenant d'au moins 120 pays à travers le monde, y compris comme langue maternelle. N'étant la langue officielle d'aucun État, l'espéranto vise à établir un pont neutre entre cultures ; certains locuteurs nomment « Espérantie » la zone linguistique formée des lieux géographiques où ils se trouvent. Nécessitant un court apprentissage[N 2] pour être utilisable, l'espéranto est ainsi présenté comme solution efficace et économiquement équitable au problème de communication entre personnes de langues maternelles différentes[N 3]. Fondée sur une grammaire régulière sans exception, l'espéranto est une langue globalement agglutinante où les mots se combinent pour former un vocabulaire riche et précis à partir d'un nombre limité de racines lexicales et d'affixes. Ces particularités la rendent aisément adaptable aux exigences les plus variées et facilitent son apprentissage à tout âge. L'Académie d'espéranto contrôle en particulier l'introduction de mots découlant d'inventions ou de notions nouvelles et l'Association mondiale anationale publie le Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto, dictionnaire tout en espéranto le plus vaste et reconnu internationalement. C'est en 1887 que Louis-Lazare Zamenhof, sous le pseudonyme Doktoro Esperanto (Docteur « Espérant ») qui donnera par la suite son nom à la langue, publie le projet Langue Internationale. La langue connaît un rapide développement dès les premières années, donnant lieu à des publications et des rencontres internationales. L'apparition des premières méthodes d'apprentissage en ligne au début des années 2000 puis de cours d'espéranto sur des sites d'apprentissage de masse comme sur Duolingo en 2015 suscitent un regain d'intérêt pour l'espéranto. L'Association universelle d'espéranto, fondée en 1908, est en relation officielle avec l'Organisation des Nations unies et l'UNESCO, qui a publié des recommandations en faveur de l'espéranto en 1954 et 1985. L'espéranto a été l'une des langues officielles de l'Académie internationale des sciences de Saint-Marin, aujourd'hui disparue. L'université Loránd-Eötvös en Hongrie sanctionne son cursus universitaire d'enseignement de l'espéranto par un diplôme reconnu par le Cadre européen commun de référence pour les langues. Plusieurs universités proposent des cycles d'études espérantophones au Brésil, en Bulgarie, Pologne, Roumanie et Slovaquie.L'espéranto est une langue construite[Note 1] internationale utilisée comme langue véhiculaire par des personnes provenant d'au moins 120 pays à travers le monde, y compris comme langue maternelle. N'étant la langue officielle d'aucun État, l'espéranto vise à établir un pont neutre entre cultures ; certains locuteurs nomment « Espérantie » la zone linguistique formée des lieux géographiques où ils se trouvent. Nécessitant un court apprentissage[Note 2] pour être utilisable, l'espéranto est ainsi présenté comme solution efficace et économiquement équitable au problème de communication entre personnes de langues maternelles différentes[Note 3]. Fondée sur une grammaire régulière sans exception, l'espéranto est une langue globalement agglutinante où les mots se combinent pour former un vocabulaire riche et précis à partir d'un nombre limité de racines lexicales et d'affixes. Ces particularités la rendent aisément adaptable aux exigences les plus variées et facilitent son apprentissage à tout âge. L'Académie d'espéranto contrôle en particulier l'introduction de mots découlant d'inventions ou de notions nouvelles et l'Association mondiale anationale publie le Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto, dictionnaire tout en espéranto le plus vaste et reconnu internationalement. C'est en 1887 que Louis-Lazare Zamenhof, sous le pseudonyme Doktoro Esperanto (Docteur « Espérant ») qui donnera par la suite son nom à la langue, publie le projet Langue Internationale. La langue connaît un rapide développement dès les premières années, donnant lieu à des publications et des rencontres internationales. L'apparition des premières méthodes d'apprentissage en ligne au début des années 2000 puis de cours d'espéranto sur des sites d'apprentissage de masse comme sur Duolingo en 2015 suscitent un regain d'intérêt pour l'espéranto. L'Association universelle d'espéranto, fondée en 1908, est en relation officielle avec l'Organisation des Nations unies et l'UNESCO, qui a publié des recommandations en faveur de l'espéranto en 1954 et 1985. L'espéranto a été l'une des langues officielles de l'Académie internationale des sciences de Saint-Marin, aujourd'hui disparue. L'université Loránd-Eötvös en Hongrie sanctionne son cursus universitaire d'enseignement de l'espéranto par un diplôme reconnu par le Cadre européen commun de référence pour les langues. Plusieurs universités proposent des cycles d'études espérantophones au Brésil, en Bulgarie, Pologne, Roumanie et Slovaquie.

Esperanto, origine la Lingvo Internacia, estas la plej disvastiĝinta internacia planlingvo. La nomo de la lingvo venas de la kaŝnomo “D-ro Esperanto„ sub kiu la varsovia okul-kuracisto Ludoviko Lazaro Zamenhofo en la jaro 1887 publikigis la bazon de la lingvo. La unua versio, la rusa, ricevis la cenzuran permeson disvastiĝi en la 26-a de julio; ĉi tiun daton oni konsideras la naskiĝtago de Esperanto. Li celis kaj sukcesis krei facile lerneblan neŭtralan lingvon, taŭgan por uzo en la internacia komunikado; la celo tamen ne estas anstataŭigi aliajn, naciajn lingvojn. Pri la deveno de la nomo Esperanto Ludoviko Lazaro Zamenhofo en 1893 klarigis: «La unua broŝuro pri la lingvo Esperanto aperis en … 1887, … sub la titolo: "D-ro Esperanto. Lingvo Internacia, Antaŭparolo kaj Plena Lernolibro." La lingvo en la komenco havis nenian nomon, kaj "Esperanto" estis la pseŭdonimo de la aŭtoro de la lingvo ... sed iom post iom la amikoj de la nova lingvo transportis la estintan (nun jam ne uzatan) pseŭdonimon de la aŭtoro sur la lingvon mem, kiu portas la nomon "Lingvo Esperanto" aŭ simple "Esperanto".» Esperanto kvankam iniciata de unusola persono, historie ĝi tamen estas komuna produktaĵo. En 1887 Esperanton parolis nur manpleno da homoj; Esperanto havis unu el la plej malgrandaj lingvo-komunumoj de la mondo. Ĝi funkciis dekomence kiel lingvo de alternativa komunikado kaj de arta kreipovo[10]. Prelego de Zamenhof en la 1-a monda kongreso de Esperanto en Bulonjo (1905) Kvankam neniu ŝtato akceptis Esperanton kiel oficialan lingvon, Esperanto tamen eniris en la oficialan instruadon en pluraj landoj kiel Hungario kaj Ĉinio, krom esti unu el la oficialaj lingvoj de formortinta eŭropa mikroŝtato, Moresneto. Esperanto troviĝas en la listo de la 30 lingvoj, kies instruado akiris ie en la mondo la prestiĝan Eaquals-kvaliton[11]. La lingvo estas uzata de internacia komunumo, nombranta laŭ diversaj taksoj cent mil ĝis du milionojn da parolantoj (depende de la lingvonivelo); estas laŭ diversaj taksoj inter proksimume unu kaj pluraj miloj da denaskaj parolantoj[12]. Esperanto akiris kelkajn internaciajn distingojn, ekzemple du rezoluciojn de UNESCO aŭ subtenon de konataj personoj de la publika vivo. Nuntempe ĝi estas uzata por vojaĝado, korespondado, interkompreniĝo dum internaciaj renkontiĝoj kaj kulturaj interŝanĝoj, kongresoj, sciencaj diskutoj, origina kaj tradukita literaturo, muziko, teatro, kino, presita kaj interreta raportadoj, radia kaj televida elsendadoj. Pro la subita apero de virusa pandemio en jaro 2019, la E-o movado adaptiĝis al nova virtuala epoko - universalaj kongresoj kaj ege multaj kunvenoj estis organizitaj per la interreto[13]. La vortprovizo de Esperanto devenas plejparte el la okcidenteŭropaj lingvoj, dum ĝia sintakso kaj morfologio montras ankaŭ slavlingvan influon. La morfemoj ne ŝanĝiĝas kaj oni povas ilin preskaŭ senlime kombini, kreante diverssignifajn vortojn, Esperanto do havas multajn kunaĵojn kun la analizaj lingvoj, al kiuj apartenas ekzemple la ĉina kaj la angla; kontraŭe la interna strukturo de Esperanto certagrade respegulas la aglutinajn lingvojn, kiel la japanan, svahilan aŭ turkan. En 2012, la lingvo fariĝis la 64-a tradukebla per Google Translate[14]; En 2016, la lingvo fariĝis tradukebla per Yandex Translate[15]; laŭ 2016, Esperanto aperis en listoj de lingvoj plej lernataj[16] kaj konataj en Hungarujo[17].

Article premier de la Déclaration universelle des droits de l'homme (voir le texte en français) Artikolo 1 Ĉiuj homoj estas denaske liberaj kaj egalaj laŭ digno kaj rajtoj. Ili posedas racion kaj konsciencon, kaj devus konduti unu al alia en spirito de frateco.

• alphasyllabaire guèze
• alphabet latin